تنبور

تنبور از کهن ترین سازهای زهی – زخمه ای است که در مناطقی از ایران و ترکیه نواخته می شده است. نوع ایرانی و ترکیه ای این ساز تفاوت هایی با هم دارند.
گستره جغرافیایی تنبور
این ساز در ایران در مناطق خاصی نواخته می شود از جمله مناطق گوران، کرمانشاه و صحنه و قسمتی از لرستان، ترک‌های پیروی آیین یارسان در استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی، قزوین، زنجان و تهران و حومه آن.

در ترکیه می توان گفت در تمام این کشور این ساز رواج گسترده ای دارد. همچنین این ساز توسط گروهی از کردهای عراق که به کاکه‌ای معروف هستند نیز نواخته می شود.
تفاوت تنبور ایرانی و ترکیه ای
تنبور ایرانی سازی است که دسته‌ای بلند و کاسه‌ای گلابی شکل دارد و معمولاً از چوب توت ساخته می‌شود. کاسه آن به دو صورت یک تکه (کاسه‌ای) که از قدیم مرسوم بوده و چند تکه‌ای (ترکه‌ای یا چمنی) است که به تقلید از کاسه سه تار در دهه‌های اخیر ساخته شده‌است. طول این ساز در بین ۷۰ تا ۸۰ سانتیمتر و دارای سه سیم است.

تنبور ترکیه ای نوعی لوت با دسته بلند است و در حال حاضر تقریبا به طور انحصاری برای موسیقی کلاسیک ترکیه بصورت انفرادی و یا گروهی استفاده می شود. این ساز صدایی دلپذیر و حساس دارد و صدای غنی تولید می کند. بدنه این ساز تقریبا نیم دایره است؛ و معمولا از ونگ یا گردو و فینگربورد آن ها از صنوبر ساخته شده می شود و گوشی های آنها معمولا از آبنوس است.

دسته بلند آن می تواند تا 48 فرت داشته باشد و طیف گسترده ای از صدا را ایجاد می کند و با یک مضراب بلند نواخته می شود. همچنین نوع خاصی از این ساز در ترکیه وجود دارد که با کمان نواخته می شود و آن را تنبور کمانه ای (yayli tanubr) می نامند.

نوع خاص دیگری نیز از این ساز در ترکیه وجود دارد که مانند ساز جنبش ساخته می شود و آن را تنبور جنبش می نامند که مانند تنبور کوک می شود، دسته فوق العاده بلندی دارد، سه ردیف سیم دارد و به طور کلی طول آن 130 سانتی متر است.